Để nhân rộng việc triển khai hóa đơn điện tử từ máy tính tiền: Cần sự vào cuộc của các cấp các ngành ở địa phương

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Mai Sơn phát biểu tại hội nghị

Đã có trên 100 triệu hóa đơn được khởi tạo từ máy tính tiền   

Báo cáo tại hội nghị, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa và hộ kinh doanh, cá nhân Nguyễn Thị Lan Anh cho biết, triển khai Luật Quản lý thuế năm 2019, Nghị định số 123/2020/NĐ-CP và Thông tư số 78/2021/TT-BTC, từ ngày 1/7/2022 HĐĐT đã được triển khai trên toàn quốc. Tuy nhiên, các hình thức HĐĐT thông thường như hóa đơn có mã, hóa đơn không mã chưa đáp ứng tốt một số hoạt động đặc thù, có thời gian hoạt động thường xuyên, liên tục, giá trị từng hóa đơn không nhiều nhưng số lượng hóa đơn rất lớn như: trung tâm thương mại; siêu thị; bán lẻ hàng tiêu dùng; ăn uống; nhà hàng; khách sạn; bán lẻ thuốc tân dược; dịch vụ vui chơi, giải trí và các dịch vụ khác.

Để đáp ứng tốt hơn việc sử dụng HĐĐT của những hoạt động đặc thù nêu trên, ngành Thuế đã chính thức áp dụng và vận hành giải pháp HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền từ ngày 15/12/2022. Sau hơn một năm triển khai, ngành thuế đã thu được những kết quả rất đáng khích lệ. Theo đó, toàn quốc đã có 63/63 cục thuế đã triển khai việc rà soát đối tượng thuộc diện triển khai HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền theo chỉ đạo của Tổng cục Thuế và từng cục thuế đã lập kế hoạch triển khai cho năm 2023. Kết quả tính đến ngày 31/12/2023, cả nước đã có 40.355 cơ sở kinh doanh (CSKD) đã đăng ký sử dụng với số lượng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền là 104,8 triệu hóa đơn, bình quân đạt 2.597 hóa đơn/CSKD.

Đáng chú ý với sự lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện thống nhất từ Trung ương đến địa phương nên kết quả tăng mạnh theo từng giai đoạn: ở giai đoạn 1 (đến hết tháng 3/2023) cơ quan thuế mới đưa vào diện triển khai là 3.901 CSKD thì kết quả rà soát của cục thuế đưa vào diện triển khai tính đến 31/12/2023 là 40.000 CSKD tăng gấp 11 lần; xét về số lượng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền đã sử dụng ở giai đoạn 1 (đến hết tháng 3/2023) là 2,2 triệu hóa đơn thì đến 31/12/2023 là 104,8 triệu hóa đơn tăng gấp 47,6 lần. Một số Cục Thuế địa phương đạt kết quả về tổng thể tốt như: Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đồng Nai, Quảng Ninh.

Bà Nguyễn Thị Lan Anh cho biết về kết quả triển khai về cơ bản đã đạt tốt so với kế hoạch các cục thuế tự xây dựng. Tuy nhiên, trong tổng số 40.355 CSKD đã đăng ký sử dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền thì mới chỉ có 18.605 CSKD đã sử dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền, chiếm 46,1%. Như vậy có thể thấy tình hình sử dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền còn hạn chế. Có 39/63 cục thuế có tỷ lệ trên 50% số lượng CSKD đã đăng ký nhưng không sử dụng hóa đơn, đặc biệt có 13 cục thuế là Bắc Kạn, Trà Vinh, Quảng Trị, Quảng Bình, Lào Cai, Cần Thơ, Lạng Sơn, Sơn La, Ninh Thuận, Yên Bái, Thanh Hóa, Nam Định, An Giang, Ninh Bình có tỷ lệ trên 70% số lượng lượng CSKD đã đăng ký nhưng không sử dụng hóa đơn.

Chưa có quy định bắt buộc phải sử dụng HĐĐT từ máy tính tiền

Tại hội nghị, các cục thuế cho biết nguyên nhân của tình trạng trên là do quy định hiện hành cho phép người bán được đồng thời sử dụng nhiều hình thức hóa đơn (hóa đơn có mã, hóa đơn không mã, hóa đơn từ máy tính tiền) nên người bán không bắt buộc phải xuất HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền mặc dù đã đăng ký sử dụng. Quy định hiện hành cho phép CSKD thương mại bán lẻ, kinh doanh dịch vụ ăn uống theo mô hình hệ thống cửa hàng bán trực tiếp đến người tiêu dùng nhưng việc hạch toán toàn bộ hoạt động kinh doanh được thực hiện tại trụ sở chính chưa đáp ứng điều kiện kết nối chuyển dữ liệu với cơ quan thuế theo từng giao dịch bán hàng hóa thì được phép xuất hóa đơn tổng cuối ngày, đây cũng là lý do dẫn đến số lượng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền phát hành chưa sát thực tế. Chưa có quy định bắt buộc người bán phải áp dụng giải pháp HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền. Các biện pháp khuyến khích người tiêu dùng lấy hóa đơn chưa đủ mạnh, mặc dù ngành Thuế đã triển khai chương trình hóa đơn may mắn nhưng số lượng giải cũng như giá trị giải thưởng còn thấp do nguồn kinh phí từ các cơ quan Thuế địa phương còn hạn chế.

Một số cơ quan ban, ngành địa phương chưa quyết liệt trong việc rà soát, xử lý vi phạm đối với các CSKD không xuất hóa đơn kịp thời cho người mua khi cung cấp hàng hóa, dịch vụ để thúc đẩy các doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong lĩnh vực bàn hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng xuất hóa đơn theo quy định của pháp luật. Nhiều đơn vị cung cấp giải pháp và truyền nhận còn chưa có mức giá cung cấp dịch vụ phù hợp để tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế triển khai giải pháp HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền. Người nộp thuế còn khó khăn trong việc sử dụng HĐĐT nói chung và HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền nói riêng do hiện nay còn khó khăn trong việc tích hợp, liên kết giữa phần mềm bán hàng, giải pháp HĐĐT được khởi tạo từ máy tính tiền của các Tổ chức cung cấp dịch vụ HĐĐT. Qua đó, phát sinh tăng chi phí chuyển đổi, sử dụng và NNT không có nhiều lựa chọn để giảm chi phí trong áp dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền. Các đơn vị kinh doanh theo chuỗi, quản lý theo hệ thống tập trung, các đơn vị sử dụng phần mềm nước ngoài cần thời gian để đánh giá hệ thống phần mềm chuyển đổi phần mềm sử dụng HĐĐT từ máy tính tiền. Một số CSKD còn e ngại về việc triển khai HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền sẽ phải phát sinh thêm chi phí tuân thủ và sẽ bị giám sát doanh thu chặt chẽ hơn.

Cần tham mưu để các cấp, các ngành cùng vào cuộc với cơ quan thuế

Sau khi lắng nghe ý kiến của các đơn vị, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Mai Sơn, cho rằng việc triển khai HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền là công việc khó khăn phức tạp nhưng với sự nỗ lực của các vụ, đơn vị, các cục thuế nên sau 1 năm triển khai đã đạt được kết quả rất khả quan.

Tuy nhiên để thực hiện tốt mục tiêu đề ra các vụ, đơn vị cần tiếp tục tham mưu các cơ quan chức năng hoàn thiện hệ thống cơ sở pháp lý trong đó, cần nghiên cứu sửa Luật Quản lý thuế và Nghị định 123/NĐ-CP trong đó có nội dung quan trọng đó là chuyển đổi hình thức xuất hóa đơn từng lần thay vì những trường hợp không lấy hóa đơn thì xuất cuối ngày, qua đó tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình triển khai thực hiện. Các đơn vị cũng cần rà soát, đánh giá lại cơ sở dữ liệu, phương thức tuyên truyền hỗ trợ để xác định việc phân công phân nhiệm cán bộ công chức và đánh giá việc thực hiện như thế nào, rõ được các vướng mắc, từ đó có giải pháp tháo gỡ khó khăn cho DN, CSKD trong quá trình thực hiện. Bên cạnh đó, các cục thuế cần tham mưu để thành ủy, tỉnh ủy và UBND các địa phương cùng vào cuộc, chỉ đạo các ngành cùng thực hiện với cơ quan thuế, nhất là trong công tác tuyên truyền, giúp người nộp thuế hiểu và đồng thuận trong việc triển khai thực hiện./.

Trung Kiên