Bộ Tài chính vào cuộc gỡ khó cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Không ai hiểu thị trường hơn chính DN

Tại buổi làm việc Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, thị trường chứng khoán vừa trải qua một thời kỳ sụt giảm mạnh, đặc biệt là TPDN, khiến niềm tin của nhà đầu tư xuống thấp. “Chúng ta đã dành nhiều công sức để tạo dựng một thị trường vốn phục vụ đắc lực cho sự phát triển của kinh tế đất nước. Tuy nhiên, trong năm 2022, từ sự việc của Tân Hoàng Minh, FLC, hay Công ty An Đông và Ngân hàng SCB đến nay đã khiến thị trường liên tục chao đảo. Hiện, chúng ta đang nỗ lực tập trung phát triển kinh tế, tập trung nguồn vốn để hoàn thành các dự án. Chính phủ đã đưa ra các gói kích cầu nhằm mục tiêu giải quyết khó khăn và nâng cao khả năng chống chịu của DN. Tuy nhiên, DN cũng đang gặp khó khăn, sản xuất kinh doanh sụt giảm nghiêm trọng. Nếu tình hình này tiếp tục thì rất khó khăn cho thời kỳ tiếp theo”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc bày tỏ.

Theo đánh giá của Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, triển vọng về kinh tế Việt Nam vẫn được các định chế tài chính đánh giá rất cao, tăng trưởng GDP năm nay có thể đạt 8%; thu NSNN có thể vượt khoảng 14,5%, CPI dưới 4%, bội chi ngân sách dưới 4%. Có thể thấy về chỉ số kinh tế vĩ mô thời điểm này vẫn tăng trưởng tốt, nhưng nếu không có biện pháp gì để thúc đẩy thị trường, đặc biệt là thúc đẩy sản xuất kinh doanh thì sẽ rất khó khăn trong tương lai.

Bộ trưởng cho rằng, mặc dù thị trường chứng khoán là “hàn thử biểu” của nền kinh tế, song vừa qua, thị trường chứng khoán đã suy giảm. Riêng chỉ số VN-Index mất 600 điểm, tương đương giảm 38% so với đầu năm 2022. Trên thực tế, nhiều cổ phiếu mất tới 70% giá trị và vấn đề thanh khoản rất hạn chế. Bên cạnh đó, thị trường tiền tệ và tín dụng diễn biến rất phức tạp, đặc biệt lãi suất liên tục tăng cao, lãi suất huy động trên 10%/năm. Như vậy có thể thấy nguồn tín dụng bị thắt chặt. Còn đối với thị trường bất động sản, sau thời gian tăng trưởng nóng, hiện đứng trước nguy cơ vỡ bong bóng do thiếu vốn, cũng như niềm tin của thị trường suy giảm…

Đối với TPDN, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc khẳng định, đây vẫn luôn là một công cụ của thị trường vốn trung và dài hạn quan trọng cho DN và nền kinh tế, góp phần hỗ trợ giảm áp lực lên kênh tín dụng ngân hàng. Tuy nhiên, tính đến 30/9/2022 toàn thị trường có 1.260.000 tỷ đồng, tức gần 10% so với dư nợ vay ngân hàng thương mại. Thời gian vừa qua, một số DN vi phạm pháp luật bị xử lý hình sự gây tâm lý hoang mang, khiến nhà đầu tư rút tiền, còn DN đi vay gặp khó khăn.

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, không ai hiểu về thị trường và các khó khăn vướng mắc hơn chính các DN đang có mặt ở đây. Vì vậy, Bộ Tài chính mong muốn cuộc làm việc này có thể tìm ra giải pháp giúp thị trường chứng khoán quay trở lại bình thường và tiếp tục phát triển. Đồng thời tìm giải pháp để củng cố niềm tin cho trị trường trái phiếu và tăng cường tính thanh khoản.  

DN mong mỏi được nới zoom tín dụng

Tại buổi làm việc, các DN đều cho rằng, điều quan trọng nhất hiện nay là cần nới room tín dụng ngân hàng, duy trì thanh khoản để các DN có dòng vốn lưu thông; các tổ chức phát hành phải thực hiện đúng và đầy đủ các cam kết đối với các nhà đầu tư. Về phía cơ quan quản lý nhà nước cần giải quyết nhanh các hồ sơ pháp lý cho các dự án, đặc biệt là các dự án bất động sản có thể đưa sản phẩm ra thị trường sớm để thu hồi vốn thực hiện việc trả nợ trái phiếu đúng hạn.

Theo ông Nguyễn Vũ Long, Tổng giám đốc của VNDIRECT, nút thắt lớn nhất hiện nay đối với thị trường trái phiếu là dòng vốn thanh khoản của DN. Hiện nay các kênh huy động vốn của DN đều đang bị ách tắc, ngân hàng đã hết room tín dụng từ giữa quý II, đầu quý III/2022, các kênh huy động vốn khác của DN như thị trường cổ phiếu thì gần đây rất khó khăn. Trong khi đó, kênh trái phiếu trong quý IV/2022 gần như không có DN nào huy động được trái phiếu mới. Trong ngắn hạn điều quan trọng nhất là phải duy trì thanh khoản để các DN có dòng vốn lưu thông từ đó mới có thể tiếp tục hoạt động sản xuất kinh doanh. Thanh khoản bù đắp kịp thời nhất hiện nay sẽ đến từ cái tín dụng ngân hàng, nhưng lại không thể cho vay mới khi các ngân hàng đã cạn room.

“Niềm tin của nhà đầu tư đối với thị trường rất quan trọng. Một số sự việc xảy ra thời gian gần đây ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin của nhà đầu tư. Do đó cần lấy lại niềm tin của nhà đầu tư đối với thị trường vốn. Nhà đầu tư cần biết rằng đây chỉ là những “con sâu làm rầu nồi canh”, là một phần trên thị trường chứ không phải bức tranh của toàn bộ thị trường TPDN”, ông Nguyễn Vũ Long nêu ý kiến. Đối với thị trường cổ phiếu, hiện nay Việt Nam đã phát triển đến giai đoạn mà yếu tố cung cầu trên thị trường tự cân bằng theo theo quá trình, có giai đoạn thị trường tâm lý chung là tiêu cực bi quan nhưng trong dài hạn là sự cân bằng trở lại và thị trường cổ phiếu sẽ phản ánh đúng với sức khỏe của nền kinh tế Việt Nam.

Tham gia ý kiến tại buổi làm việc, bà Trần Thị Thu Trang - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP chứng khoán Kỹ thương cũng cho biết, các DN đang bị ách tắc về việc huy động vốn trên thị trường. Trong khi sắp tới lượng trái phiếu đáo hạn cũng sẽ tạo áp lực cho DN do chưa có khả năng tìm được nguồn vốn bù đắp hoặc cơ cấu lại các khoản nợ. Chính vì vậy, bà Trang bày tỏ mong muốn có thể tăng thêm khả năng huy động vốn của DN trên thị trường, tập trung vào thị trường phát hành ra công chúng, bởi đây là sức mạnh nguồn vốn đến từ sức dân, có quy trình thẩm định rất chặt chẽ về pháp lý, gúp cho niềm tin của nhà đầu tư tăng lên. Để khuyến khích DN tập trung kênh này, theo bà Trang các cơ quan nhà nước có thể xem xét lại về quy trình thủ tục, sao cho tạo điều kiện thuận lợi và khuyến khích doanh nghiệp phát hành ra công chúng nhiều hơn.

Nói về trách nhiệm của các DN phát hành TPDN riêng lẻ, ông Lê Quốc Bình - Tổng Giám đốc Cty CP đầu tư hạ tầng kỹ thuật TPHCM cho rằng, các tổ chức phát hành phải là người chịu trách nhiệm hoàn trả nợ trái phiếu đến hạn cho các đầu tư, đây không phải trách nhiệm của Nhà nước. Mặc dù hiện nay, dòng tiền của các DN đang rất khó khăn, nhưng DN phải chủ động, thậm chí bán rẻ tài sản, hạ giá sản phẩm để thu hồi dòng tiền về thực hiện đúng cam kết với các nhà đầu tư. Có như vậy thì niềm tin của nhà đầu tư mới được vực dậy và thị trường TPDN mới có thể tiếp tục phát triển.

Ông Bình cũng cho rằng, điều DN mong muốn không phải hỗ trợ bằng tiền mà chính là việc giải quyết hồ sơ pháp lý cho các dự án, đặc biệt là các dự án bất động sản để sản phẩm ra thị trường sớm giúp DN thu hồi vốn, qua đó thực hiện trả nợ  cho các nhà đầu tư trái phiếu đúng hạn. DN phải luôn luôn xác định việc thực hiện nghĩa vụ nợ trái phiếu cho các nhà đầu tư là một việc đặc biệt quan trọng để giữ chữ tín trên thị trường.

Cũng tại buổi làm việc, các chủ thể tham gia thị trường, công ty chứng khoán cũng như các DN, hiệp hội trái phiếu đã chỉ ra những khó khăn vướng mắc của thị trường liên quan đến thị trường tài chính, tiền tệ, các thanh khoản cũng như khó khăn về mặt pháp lý. Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính sẽ tổng hợp và có cuộc làm việc với các bộ, ngành có liên quan để báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để đưa ra các giải pháp trước mắt cũng như lâu dài nhằm củng cố niềm tin của thị trường, đưa thị trường tiếp tục phát triển một cách bền vững.

Hương Quỳnh