Ứng dụng công nghệ AI để tạo bước đột phá trong quản lý nợ thuế

4 trường hợp không được xuất cảnh khi chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế

Trong phần mở dầu hội nghị, Vụ trưởng Vụ QLN và cưỡng chế nợ thuế của Tổng cục Thuế - ông Nguyễn Văn Điều cho biết, từ ngày 1/7/2020, khi Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 chính thức có hiệu lực, với một số nội dung thay đổi so với Luật Quản lý thuế số 78/2006/QH11 đã kéo theo sự thay đổi một số nội dung quy định tại quy trình QLN. Để phù hợp với quy định tại Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 và các văn bản hướng dẫn thi hành, phù hợp với cơ cấu tổ chức và chức năng nhiệm vụ của cục thuế, chi cục thuế, các phòng, đội; đồng thời, sửa đổi theo hướng đẩy mạnh cải cách hành chính, điện tử hóa tất cả các khâu, phù hợp với ứng dụng quản lý thuế tập trung (TMS), Tổng cục Thuế đã thành lập Ban soạn thảo đề án xây dựng quy trình QLN và quy trình cưỡng chế tiền thuế nợ để thay thế 2 quy trình cũ.

Đại diện Vụ QLN nhấn mạnh, điểm mới nổi bật nhất trong quy trình QLN và quy trình cưỡng chế tiền thuế nợ mới là các quy định về tạm hoãn xuất cảnh, gia hạn tạm hoãn xuất cảnh khi chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế. Theo đó, hàng tháng sau khi rà soát, đối chiếu, xác định chính xác nghĩa vụ nộp thuế của người nộp thuế, căn cứ tình hình thực tế và công tác quản lý thuế trên địa bàn, hoặc theo đề nghị từ các bộ phận khác, bộ phận QLN lựa chọn các trường hợp thực hiện tạm hoãn xuất cảnh gồm: cá nhân, cá nhân là người đại diện theo pháp luật của DN thuộc trường hợp đang bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế; người Việt Nam xuất cảnh để định cư ở nước ngoài chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế; người Việt Nam định cư ở nước ngoài trước khi xuất cảnh chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế; người nước ngoài trước khi xuất cảnh từ Việt Nam chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế.

Về gia hạn tạm dừng xuất cảnh, áp dụng với người nước ngoài trước khi xuất cảnh từ Việt Nam chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế. Cụ thể, trước khi hết thời hạn tạm hoãn xuất cảnh 30 ngày mà người nộp thuế chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế thì hệ thống ứng dụng quản lý thuế hỗ trợ lập danh sách người nộp thuế thuộc trường hợp gia hạn tạm hoãn xuất cảnh theo Mẫu số 02-1/DS-XC trình lãnh đạo cơ quan thuế ký ban hành, gửi cơ quan quản lý xuất nhập cảnh và gửi tới người nộp thuế. Trường hợp người nộp thuế đã hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế, thì bộ phận QLN dự thảo thông báo hủy bỏ tạm hoãn xuất cảnh, trình lãnh đạo ký ban hành, gửi cơ quan quản lý xuất nhập cảnh để hủy bỏ trong vòng 24 giờ làm việc.

Áp dụng linh hoạt các biện pháp cưỡng chế nợ thuế

 Về quy trình cưỡng chế tiền thuế nợ, QĐ 1795 nêu rõ, 4 trường hợp bị cưỡng chế nợ thuế bao gồm: người nộp thuế có tiền thuế nợ quá 90 ngày kể từ ngày hết thời hạn nộp theo quy định; người nộp thuế có tiền thuế nợ khi hết thời hạn gia hạn nộp tiền thuế; người nộp thuế có tiền thuế nợ có hành vi phát tán tài sản hoặc bỏ trốn; người nộp thuế không chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính về quản lý thuế theo thời hạn ghi trên quyết định. Theo đó, cơ quan thuế căn cứ tình hình thực tế của người nộp thuế để áp dụng các biện pháp cưỡng chế phù hợp, hiệu quả. Cụ thể, sẽ áp dụng các biện pháp cưỡng chế trích tiền từ tài khoản, phong tỏa tài khoản của người nộp thuế tại kho bạc, ngân hàng... Trường hợp người nộp thuế là DN, tổ chức, nhưng cơ sở dữ liệu tại cơ quan thuế không có thông tin về tài khoản, hoặc thông tin về tài khoản không chính xác thì cơ quan thuế phải xác minh thông tin về tài khoản để thực hiện cưỡng chế. Trường hợp cơ quan thuế có đủ thông tin, tài liệu xác định người nộp thuế đang có hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa, hoặc đã thực hiện hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu ít nhất một lần trong vòng 12 tháng, thì áp dụng biện pháp cưỡng chế dừng làm thủ tục hải quan.

Tại hội nghị, đại diện các cục thuế cho rằng, quy trình QLN và quy trình cưỡng chế tiền nợ thuế theo QĐ 1129 và QĐ 1795 là những tài liệu quan trọng để hướng dẫn các cơ quan thuế và cán bộ thuế đưa các nội dung mới về QLN thuế vào thực hiện. Mặc dù vậy, trong quá trình triển khai, cơ quan thuế các cấp cũng gặp không ít khó khăn. Theo Trưởng phòng QLN và cưỡng chế nợ thuế Cục Thuế Hà Nội Phạm Thúy Hồng, mặc dù ngành Thuế đã bổ sung quy định đối tượng đã áp dụng các biện pháp cưỡng chế 3 năm liên tiếp sẽ chuyển sang nợ khó thu vào quy trình QLN, qua đó giúp Cục Thuế Hà Nội xử lý khoảng 3.000 tỷ đồng nợ của các DN thuộc diện này, tuy nhiên Hà Nội mong muốn cần có ứng dụng phân loại tự động đối với nợ khó thu, tránh việc theo dõi thủ công dễ xảy ra sai sót. Đối với các trường hợp được khoanh nợ, cơ quan thuế áp dụng biện pháp cao nhất là thu hồi đăng ký kinh doanh. Tuy nhiên, việc phối hợp để thu hồi đăng ký kinh doanh giữa các cơ quan quản lý còn chưa kịp thời theo đề nghị của cơ quan thuế. Do đó, cần quy định rõ phải có quyết định thu hồi đăng ký kinh doanh mới được khoanh nợ, hoặc khi cơ quan thuế đã thực hiện đủ các các biện pháp thu hồi nợ thuế và có văn bản gửi sang cơ quan kế hoạch đầu tư thu hồi giấy phép kinh doanh mới được khoanh nợ.

Đại diện Cục Thuế Hà Tĩnh cũng cho biết, trong quá trình gửi thông báo nợ thuế điện tử, do số lượng nhiều, dung lượng lớn nên việc gửi vẫn gặp khó khăn. Một số cục thuế cũng gặp vướng do hệ thống ngân hàng vẫn đòi bản cứng có dấu đỏ khi phối hợp cưỡng chế nợ thuế, làm phát sinh thêm công việc cho cán bộ. Tại nhiều địa phương, cơ quan thuế cũng nêu câu hỏi: DN được giao đất triển khai dự án, nhưng sau đó cơ quan có thẩm quyền ra quyết định dừng triển khai thì trường hợp này có phải bất khả kháng và có được miễn tính tiền chậm nộp không? Ngay tại hội nghị, các vướng mắc cũng như các điểm chưa rõ trong quy trình đã được lãnh đạo Tổng cục Thuế và các vụ chức năng giải đáp thỏa đáng.

Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Đặng Ngọc Minh đánh giá cao tinh thần trách nhiệm của cán bộ công chức đang theo dõi QLN thuế, bởi đây là công việc phức tạp, công phu. Theo đó, để hỗ trợ cán bộ công chức thực thi nhiệm vụ này, quy trình QLN thuế đã sửa đổi, bổ sung các nội dung về phân loại nợ, hồ sơ phân loại để phù hợp với quy định của pháp luật về thuế, pháp luật về đăng ký kinh doanh, luật phá sản, thông lệ quốc tế và thực tế quản lý. Đặc biệt, quy trình này đã tách nhóm nợ của người nộp thuế đã thực hiện cưỡng chế hóa đơn liên tiếp từ 3 lần trở lên mà không thu hồi được nợ thuế từ nhóm nợ có khả năng thu sang nhóm nợ khó thu; tách nhóm nợ không tính tiền chậm nộp khỏi nhóm tiền thuế đang chờ điều chỉnh, để đảm bảo đúng tính chất của khoản nợ.

Về xây dựng chỉ tiêu thu nợ, quy trình đã hướng dẫn trình tự thực hiện giao chỉ tiêu thu nợ đúng với thực tế đang thực hiện. Đồng thời, bổ sung nội dung, trình tự thực hiện tạm hoãn xuất cảnh, gia hạn tạm hoãn xuất cảnh, hủy bỏ tạm hoãn xuất cảnh. Đây là nội dung hoàn toàn mới được đưa vào hướng dẫn trong quy trình theo QĐ 1129. Đối với nội dung triển khai Nghị quyết 94/2019/QH14 (Nghị quyết 94), đến nay việc khoanh nợ đã cơ bản hoàn thành. Tuy nhiên, việc xử lý xóa nợ tiền phạt chậm nộp, tiền còn chậm mới được khoảng 60%, trong khi thời gian xử lý nợ theo Nghị quyết 94 không còn nhiều (kết thúc vào ngày 30/6/2023).

Do đó, để triển khai có hiệu quả công tác QLN, Tổng cục Thuế đề nghị trước ngày 15/4, cục thuế các tỉnh, TP tập trung xác định đúng các đối tượng được xử lý nợ theo Nghị quyết 94; đối chiếu, xác định chính xác số tiền thuế nợ và thực hiện khoanh, số tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp được xóa để trình cơ quan quản lý các cấp thực hiện xử lý khoanh nợ, xóa nợ đảm bảo đúng đối tượng, đúng thẩm quyền. Cơ quan thuế quản lý trụ sở chính phải nhanh chóng phối hợp với các đơn vị quản lý chi nhánh, văn phòng đại diện... xác minh tình trạng hoạt động của trụ sở chính, đảm bảo việc hoàn thiện hồ sơ xử lý nợ kịp thời, đúng tiến độ. Vụ QLN và cưỡng chế nợ thuế cần phối hợp Cục Công nghệ thông tin nâng cấp ứng dụng quản lý, áp dụng trí tuệ nhân tạo AI để xây dựng trợ lý ảo, sổ tay nghiệp vụ, tạo bước đột phá cho công tác QLN thuế.

Bài, ảnh: Trung Kiên