Thúc đẩy tăng trưởng xanh cần gắn với cải cách an sinh xã hội

Báo cáo đề dẫn tại diễn đàn nhận định, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững đã trở thành xu thế tất yếu và mục tiêu hàng đầu mà các quốc gia hướng tới. Trên cơ sở đó, mục tiêu về phát triển bền vững đã được Liên Hợp quốc xây dựng, nhằm kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa vấn đề tăng trưởng kinh tế, giải quyết các vấn đề xã hội và bảo vệ môi trường. Năm 2015, tại Hội nghị thượng đỉnh của Liên Hợp quốc, 193 quốc gia trong đó có Việt Nam, đã cam kết thực hiện và thông qua Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững… 

 Tại Việt Nam, chuyển dịch xanh nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước và được hỗ trợ bởi khung khổ pháp lý, dẫn dắt bởi chiến lược và kế hoạch hành động quốc gia. Để cụ thể hóa chiến lược về tăng trưởng xanh, Việt Nam đã ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030. Trong đó, xác định rõ mô hình tăng trưởng theo hướng xanh hóa các ngành kinh tế; giảm cường độ phát thải khí nhà kính trên GDP; xanh hóa lối sống và thúc đẩy tiêu dùng bền vững; xanh hóa quá trình chuyển dịch trên nguyên tắc bình đẳng, bao trùm, nâng cao năng lực chống chịu. Qua hơn 10 năm triển khai Chiến lược tăng trưởng xanh, nhận thức của người dân, cộng đồng DN và toàn xã hội đã được cải thiện rõ rệt thông qua các bước thay đổi hành vi sản xuất kinh doanh bền vững; các mô hình kinh doanh tuần hoàn, an toàn, văn minh và thân thiện với môi trường đã xuất hiện.

Theo báo cáo về chỉ số phát triển bền vững cấp tỉnh (PSDI) năm 2022, kết quả trung bình của 63 tỉnh/TP trên cả nước năm 2022 đạt 52,53, tăng 1,15 điểm so với năm 2021. Tuy nhiên, sự chênh lệch về phát triển giữa các địa phương còn lớn. Điều này cho thấy, các địa phương cần tiếp tục tích cực, nỗ lực nhiều hơn nữa trong tiến trình thực hiện Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững và Chiến lược phát triển bền vững của Việt Nam.

Trong khi đó, để thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh, cộng đồng DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tại Việt Nam hiện có khả năng đạt được cam kết phát thải bằng 0 nhanh hơn khối các DN trong nước. Các DN trong nước gặp nhiều khó khăn trong việc thực hiện các mục tiêu tăng trưởng xanh do hạn chế về có kinh nghiệm, vốn, và công nghệ. Do vậy, còn nhiều DN, đặc biệt là DN nhỏ và vừa “bị bỏ lại phía sau” trong tiến trình thực hiện mục tiêu về phát triển bền vững.

Nhận định về quá trình chuyển dịch tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, cũng như đưa ra khuyến nghị, GS, TS Giang Thanh Long, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, trong các xu hướng lớn trên toàn cầu và ở Việt Nam, bao gồm có xanh hóa; số hóa; đô thị hóa; trung lưu hóa và già hóa dân số, thì luôn có những nhóm dân số yếu thế, có nguy cơ bị gạt ra ngoài lề và phải đối mặt với nhiều rủi ro. Chính vì vậy, dù nền kinh tế có đi theo hướng nào, thì việc đảm bảo an sinh xã hội, đặc biệt là an sinh thu nhập, phải là trụ cột quan trọng trong tăng trưởng và phát triển bao trùm. Đáng chú ý, Nghị quyết số 28-NQ/TW đã đưa ra những định hướng quan trọng cho lĩnh vực này. Mặt khác, dù tăng trưởng và phát triển theo xu hướng nào đi nữa, thì an sinh xã hội vẫn luôn là trụ cột quan trọng, hướng tới bảo vệ những nhóm dân số dễ tổn thương nhất. Do đó, GS TS Giang Thanh Long khuyến nghị, cải cách hệ thống bảo hiểm xã hội nói riêng và an sinh xã hội nói chung cần phải coi là một trong những yêu cầu quan trọng, nhằm thúc đẩy tăng trưởng và phát triển bao trùm ở Việt Nam trong những thập kỷ tới đây.

Tiến Dũng